Nie przegap!

We wtorkowy wieczór odbyła się kolejna, już trzecia projekcja  z cyklu

„Nie przegap! Przegląd najciekawszych i najważniejszych filmów XX wieku”.

 

Tym razem obrazem, który stał się kanwą rozważań o istocie terroru był film Rolanda Joffe „Pola śmierci”. Jest to mistrzowska adaptacja prawdziwej historii doktora Ditha Prana, opublikowanej w New York Times przez korespondenta Sidney'a Schanberga. Brutalnie szczera analiza lojalności i wierności na tle okrucieństw i przerażającego masowego ludobójstwa w Kambodży, dokonanego przez dyktatora Pol Pota w połowie lat siedemdziesiątych.

 

W latach sześćdziesiątych Kambodża uwikłana była w konflikt wietnamski. Amerykańskie tajne naloty dywanowe miały zniszczyć komunistyczne bazy, a lądowa inwazja w 1970r. ostatecznie wypłoszyć północnowietnamskie siły z bezpiecznych kryjówek. Amerykanie przegrali, a cały kraj dostał się w ręcę marginalnej wcześniej formacji komunistycznej, Khmer Rouge (Czerwoni Khmerzy). Chociaż ich bezpośrednie rządy trwały tylko cztery lata, przyniosły apokalipsę porównywalną tylko z holocaustem.

 

17 kwietnia 1975r., dwa tygodnie przed upadkiem Sajgonu, Czerwoni Khmerzy zdobyli Phnom Penh. Dotychczasowa nazwa państwa Kambodża została przekształcona na Demokratyczna Kampucza, która równocześnie została praktycznie zamknięta dla świata zewnętrznego.W ciągu trzech dni miasto opustoszało – z kilkuset tysięcy mieszkańców nie pozostał nikt.

 

W ciągu czterech lat Khmer Rouge wymordowali ponad dwa miliony ludzi, jedną trzecią swojego własnego narodu.

 

Rok 1975 został ogłoszony „rokiem zero”. Miano rozpocząć budowę nowego społeczeństwa, a wszystko, co istniało dotąd – wymazać z rzeczywistości. Czerwoni Khmerzy w pierwszej kolejności zamknęli wszystkie szkoły, szpitale, fabryki, banki, a także o wycofali z obiegu pieniędzy. Ludność miast w całości przesiedlono na wieś, gdyż wszyscy mieli odtąd być rolnikami i funkcjonować w pierwotnych wspólnotach. Wszyscy przeciwnicy nowego porządku zostali zamordowani, ale czystki sięgały dużo dalej. W pierwszej kolejności byli to żołnierze dawnej armii Kambodży, inteligencja (wyrok śmierci za min. noszenie okularów, za niezbyt zniszczoną skórę przez pracę, znajomość języków obcych, pobyt za granicą), pracownicy poprzedniej administracji, duchowni i wyznawcy wszystkich religii, także przedstawicieli grup etnicznych (min. z 80 tys. buddyjskich mnichów życie zdołało ocalić niecały 1 tys.)

 

Nowe władze wydały szereg dekretów, które przekreślały istnienie grup mniejszości narodowych takich jak: Chińczyków, Tajów, Wietnamczyków, czy Czamów. Jak przekonywano na łamach w prasy "w Kampuczy jest tylko jeden naród i jeden język - Khmerów. Od dziś inne narodowości w Kampuczy nie istnieją".Aby usprawiedliwić system terroru i zbrodni premier Kampuczy Pol Pot zasłaniał się dogmatami komunistycznymi i planom przekształcenia ideologicznego społeczeństwa.

 

Ponadto nowa polityka Czerwonych Khmerów objęła instytucję rodziny, przeciw której wydano otwarta walkę. Strategia ta polegała na odbieraniu dzieci rodzicom i kierowaniu ich do specjalnych obozów. Tam poddawane były systematycznemu szkoleniu i indoktrynacji, by w przyszłości mogły stanowić elitę nowego społeczeństwa komunistycznego Kampuczy. Nauczanie to polegało na wyrobieniu u młodego pokolenia postawy lojalności wobec państwa i jego ideologii. Starano się wpajać postawy obojętności na ludzkie ciernienie i akty przemocy. Ponadto kilkunastoletnie dzieci były wcielane do armii Pol Pota, gdzie przechodziły przeszkolenie wojskowe dotyczące skutecznego zabijania i zadawaniu bólu.W obozach szkoleniowych jedną z lekcji stanowiły tortury. Obiektami "doskonalenia" tych umiejętności były osoby wybierane spośród "wrogów ludu" lub zwierzęta, które kaleczono, duszono, przypalano ogniem ostatecznie zadając im śmierć.

 

Kampucza miała stać się "pierwszym narodem całkowicie przekształconym w komunistyczne społeczeństwo, bez tracenia czasu na szczeble pośrednie".

 

Film „Pola śmierci” opowiada właśnie o tych wydarzeniach. Sydney Schanberg (Sam Waterston) korzysta z pomocy swojego kambodżańskiego przyjaciela i tłumacza Ditha Prana (Haing S. Ngor - nagrodzony za tę rolę Oscarem) przy zdobywaniu wewnętrznych informacji. Mimo, że jego rodzina zostaje wywieziona helikopterem z Sajgonu, Dith Pran zostaje z Schanbergiem aby zaaranżować ucieczkę Prana, ale Kambodżanin zostaje pojmany przez ekstremistyczne ugrupowanie kambodżańskich komunistów. Walczy desperacko o przetrwanie w barbarzyńskich warunkach, jakie panują w obozach reedukacyjnych Czerwonych Khmerów. Ukazane zostają apokaliptyczne widoki Doliny Śmierci.

 

Po projekcji, poprzedzonej jak zwykle prelekcją zapadła cisza....

 

Przerażające jest to, że ta cała potworność wydarzyła się tak niedawno: w czasach, kiedy w Polsce rodziła się opozycja demokratyczna, kręcono Star Trek, a siatkarze Wagnera zdobywali złoto na olimpiadzie w Montrealu. Czerwoni Khmerzy stracili swoje bezpośrednie wpływy dopiero w 1998r., kiedy Ronaldo i Zidane walczyli na francuskim mundialu, a na Marsie od roku przebywał Pathfidner.

 

Kolejne spotkanie z cyklu już 11 grudnia! Szczegóły wkrótce!

Zapraszamy!